Skala postaw rodzicielskich

Badanie skali postaw rodzicielskich pozwala lepiej wychowywać dzieci

Badanie skali postaw rodzicielskich jest jednym z podstawowych badań rodzicielskich, opisał ją w 2008 roku Mieczysław Polpa. W książce opisuje on badanie oparte na kwestionariuszu posiadającym 50 pytań - stwierdzeń diagnostycznych. Badana osoba odpowiada na stwierdzenia w 5 stopniowej skali Likerta:

• Zdecydowanie tak
• Raczej tak
• Ciężko określić
• Raczej nie
• Zdecydowanie nie

Postawy rodzicielskie są zmienne, ewoluują i ulegają modyfikacjom wraz z rozwojem dziecka. Najbardziej uwidacznia się to w stopniu dawania dziecku swobody oraz jakości form dozorowania. Postawy pozytywne pozwalają dziecku i na rozwijanie własnych możliwości, dają poczucie szczęścia i chronią przed przyszłymi zachowaniami ryzykownymi. Zapewniają dziecku zaspokojenie podstawowych potrzeb – bezpieczeństwa, akceptacji i niezależności. Niewłaściwe postawy rodzicielskie pozostają w ścisłym związku z występowaniem u dziecka różnego rodzaju zaburzeń i deformacji, zwłaszcza w sferze rozwoju emocjonalno – społecznego.

Identyfikuj skutecznie badanego

Przesyłaj zaproszenie do badania bezpośrednio na adres e-mail i skutecznie identyfikuj wypełniony kwestionariusz.

Zbieraj odpowiedzi gdzie chcesz

Ankiety mogą być wypełniane w dowolnym miejscu, można to zrobić na komputerze, telefonie lub tablecie.

Bezpieczeństwo i zgodność RODO

Przykładamy szczególną wagę do względów bezpieczeństwa przetwarzanych danych. Zbieranie danych za pomocą naszego serwisu spełnia wymogi RODO.

Nie istnieje idealny model wychowania i poradnik, który wskaże drogę, jak idealnie wychowywać swoje dziecko. Wychowując najczęściej postępujemy intuicyjnie, kierując się wzorcami zaczerpniętymi od własnych rodziców, znajomych lub ich zaprzeczeniami. Nieprawidłowe postępowanie rodziców wobec dziecka najczęściej nie jest skutkiem złej woli. Większość z nas zostając rodzicami, pomimo tego, że stara się postępować w swym mniemaniu jak najlepiej, popełnia błędy. Wynikają one po części z cech osobowości, częściowo z braku umiejętności oraz korzystania z nie zawsze słusznie wybranych wzorców. Dobre intencje niekoniecznie niosą za sobą pozytywny efekt wychowawczy. Inny problem stanowi odmienność typów postaw matki i ojca, co jest zjawiskiem często obserwowanym w rodzinach. Aby swoistość postaw nie była dla dziecka szkodliwa, istotne jest wzajemnie zaakceptowane i poszanowane postaw przez rodziców oraz wspólne obranie zamierzeń i celów wychowawczych względem dziecka.

SPR znajduje zastosowanie w badaniach prowadzonych przez psychologów zajmujących się problematyką rodzinną i wychowawczą. Badanymi osobami są dorośli rodzice. Samo badanie jest wykonywane indywidualnie u ojca i matki. Czas badania nie jest limitowany i zajmuje około 40 minut.

Konstrukcja i opis skal postaw rodzicielskich - interpretacja

Określonych zostało 5 skal oceny wyników badania skali postaw rodzicielskich:

• Skala I: Postawa akceptacji - odrzucenia
• Skala II: Postawa nadmiernie wymagająca
• Skala III: Postawa autonomii
• Skala IV: Postawa niekonsekwentna
• Skala V: Postawa nadmiernie ochraniająca

Skala I: Postawa akceptacji - odrzucenia

• wyraża się w akceptowaniu dziecka takim, jakim jest i dlatego, że jest, a nie za to co robi,
• tworzy się klimat swobodnej wymiany uczuć, co uczy dziecko ufności do ludzi i świata,
• zachęca do nawiązywania otwartych i spontanicznych relacji oraz do komunikowania przez dziecko, w każdy dostępny dla niego sposób, swoich potrzeb.

Skala II: Postawa nadmiernie wymagająca

• rodzic uważa się za autorytet we wszystkich sprawach,
• traktuje dziecko bezwzględnie, trzymając się sztywno przyjętego przez siebie modelu wychowania,
• nie rozumie potrzeb dziecka, szczególnie autonomii, samodzielności czy decydowania o sobie i swoich sprawach,
• polecenia, nakazy oraz zakazy surowo egzekwuje,
• dziecko w sposób perfekcyjny ma wykonywać swoje obowiązki (jego możliwości nie są brane pod uwagę),
• w razie niepowodzeń winą obarczane jest dziecko, które powinno mieć osiągnięcia zgodne z oczekiwaniami rodzica.

Skala III: Postawa autonomii

• rodzic dostrzega potrzeby dziecka i wraz z jego rozwojem daje mu więcej autonomii- pozwala mu samodzielnie podejmować decyzje w wielu sytuacjach,
• jego zachowanie jest elastyczne,
• akceptuje posiadanie przez dziecko tajemnic i poszukiwanie „własnej drogi”, ponieważ rozumie potrzebę „prywatności”,
• pokazuje mu jednocześnie alternatywne wybory, służy radą i pomocą- nie narzuca własnego zdania, potrafi przyjąć punkt widzenia dziecka,
• jeśli nie akceptuje poglądów dziecka, podchodzi do nich z szacunkiem,
• akceptuje potrzebę nawiązywania przez dziecko kontaktów towarzyskich i wyraża racjonalną tolerancję dla kontaktów z płcią przeciwną, gdy dziecko jest starsze.

Skala IV: Postawa niekonsekwentna

• postawę tę charakteryzuje zmienny stosunek do dziecka zależny od chwilowego nastroju, samopoczucia czy spraw osobistych rodzica,
• postawa akceptująca przeplata się z nadmierną nerwowością, krzykliwością, nadmierna ingerencją, ograniczeniami i karaniem,
• dziecko odbiera rodzica jako zmiennego, nerwowego, trudnego do zrozumienia,
• może to spowodować bunt u dziecka, lekceważenie autorytetu rodzica czy nawet „zamknięcie się dziecka w sobie”,
• wsparcia emocjonalnego, stałości dziecko szuka w innych relacjach społecznych.

Skala V: Postawa nadmiernie ochraniająca

• rodzic nie uświadamia sobie potrzeby autonomii u dziecka w miarę jego dorastania, dlatego nadmiernie otacza je opieką,
• przejawy autonomii dziecka odbiera z lękiem,
• nie wierzy, że może ono prawidłowo funkcjonować bez jego pomocy, wsparcia i bezpośredniej bliskości,
• nie uświadamia sobie, że źródłem konfliktów i buntu jest przesadne zaangażowanie rodzica w sprawy dziecka,

Badaniu mogą zostać poddane także pozytywne postawy rodziców wobec dzieci

Fundament prawidłowych postaw wobec dziecka stanowi swobodny kontakt z nim, zrównoważona uczuciowość rodziców, pozwalanie dziecku na stawanie się autonomiczną jednostką oraz uznanie jego praw. Wśród prawidłowych postaw rodziców wobec dziecka należy wymienić:

• akceptację dziecka takim, jakie jest, z jego cechami fizycznymi, umysłowymi możliwościami i usposobieniem, kontakt z dzieckiem jest dla rodziców przyjemnością, daje satysfakcję i zadowolenie, dziecko jest chwalone i mobilizowane do podejmowania wyzwań; poznają jego potrzeby i starają się zrozumieć jego zachowania, pozwalają na uczuciową niezależność, dając mu poczucie bezpieczeństwa oraz zadowolenie z własnego istnienia;
• współdziałanie z dzieckiem oparte jest na zaangażowaniu i zainteresowaniu rodziców zabawą i pracą dziecka, wciąganiu i angażowaniu go w sprawy życia domowego; nawiązywaniu wzajemnych kontaktów; rodzice znajdują przyjemność we wspólnym podejmowaniu działań oraz byciu z dzieckiem;
• dawanie dziecku swobody stosownej do wieku, polega na fizycznym oddalaniu się rodziców od swojego dziecka z jednoczesnym budowaniem i wzmacnianiem świadomej więzi psychicznej, co procentuje większym zaufaniem oraz pozostawieniem dziecku marginesu pozytywnej swobody;
• uznanie praw dziecka przez rodziców, którzy ustosunkowują się do przejawów jego aktywności w sposób swobodny; pozwalają na odpowiedzialność za własne działanie, przejawiając tym samym szacunek dla jego indywidualności; dziecko wie, czego oczekują od niego rodzice, a oczekiwania te są zgodne z jego możliwościami.

Wady i zalety skali postaw rodzicielskich

Do zalet należy możliwość uchwycenia indywidualnego stylu wychowawczego badanego ojca i matki. Badanie może wychwycić niezgodności we wspólnym podejściu do wychowania. Takie niezgodności mogą powodować konflikty pomiędzy rodzicami. Wynik badania może być bardzo wartościową wskazówką w wychowaniu i kształtowaniu podejścia do dziecka.

Wadą tego badania jest fakt, że deklarowane postawy rodziców nie zawsze muszą się odzwierciedlać w życiu codziennym i zachowaniu rodzica.